DR Serdar Kalkan Köşe Yazısı
Her yıl Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün kuruluşu olan 7 Nisan, Dünya Sağlık Günü ve bugünü takip eden hafta ise ‘Dünya Sağlık Haftası’ olarak kutlanmaktadır. Sağlıklı hayat insanların vazgeçemeyeceği temel bir hak olmakla birlikte kaliteli ve uygulanabilir bir sağlık sistemi de nitelikli bir toplumun en önemli şartıdır. Sağlıklı yaşam, her insanın doğumuyla birlikte elde ettiği ve insan olmaktan dolayı kazandığı bir haktır. Bu kavram, hayatımızda hiçbir kavramla değiştirilemez ve ölçülemez. Sağlıklı toplumlar için öncelikle toplumun en küçük yapı taşı olan bireyin sağlıklı olması gerekir.
Sağlık Nedir?
Sağlık; Türk Dil Kurumu (TDK) tanımına göre; bireylerin ve toplumun, çevre ve diğer varlıkların fiziksel, bedensel, ruhen ve sosyal yönden tam olarak iyilik hali, vücut esenliği, sıhhat, afiyet anlamına gelir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yapılan Sağlık tanımı ise; “Sadece hastalıkların ve rahatsızlıkların olmayışı değil, bir bütün olarak fiziki, ruhi ve sosyal açıdan iyi olma hali” olarak açıklanmıştır.
Dünya Sağlık Günü Tarihçesi
Birleşmiş Milletler’e bağlı olarak, 1948 yılında toplum sağlığıyla ilgili uluslararası çalışmalar yapan Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization – WHO) anayasasının yürürlüğe girdiği 7 Nisan, Dünya Sağlık Günü olarak, 7-13 Nisan tarihleri arası da Sağlık Haftası olarak kutlanmaktadır.
1950 yılında Sağlık Günü tüm dünyada ilk kez kutlanmıştır. Sağlıklı ve kaliteli yaşamı simgeleyen ve bu noktada yönlendirici ve teşvik edici faaliyetlerin düzenlendiği bir gündür.
Bu kapsamda kutlanan gün ve haftada, insan ve halk sağlığı ile ilgili bir tema seçilerek, bu konu çerçevesinde tüm dünyada çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.
Dünya Sağlık Günü
Dünya Sağlık Günü, bireysel ve toplumsal, temel halk sağlığı sorunlarına odaklanmak için dünya çapında bir kutlanan bir gündür. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve DSÖ Avrupa Bölgesi Üye Devletleri tarafından belirlenen ve seçilen o yılki tema hakkındaki faaliyetleri ve analizleri vurgulayarak katkıda bulunur.
Bunun için her yıl Dünya Sağlık Örgütü liderliğinde 7 Nisan Dünya Sağlık Günü gözleniyor. Kitle halkı arasında küresel sağlığın önemine dikkat çekmek.
Uluslararası Sağlık Günü sadece küresel sağlık hakkında daha fazla bilgi edinmemize ilham vermekle kalmaz, aynı zamanda önümüzdeki yıllarda dünyada sağlık alanındaki gelişmelerin ve gündeminin belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
Dünya Sağlık Günü Teması
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan açıklamaya göre, 7 Nisan 2023 Dünya Sağlık Günü, “Herkes için Sağlık” temasıyla, esnek sistemler oluşturmak için birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi amacına odaklanacak.
DSÖ, sağlığın bir insan hakkı olduğu ve herkesin doğru bakıma doğru zamanda ve doğru erişmesi gerektiği konusunda farkındalık oluşturarak bu hedefe ulaşmaya çalışmaktadır.
DSÖ, her yıl dünya çapında 13 milyondan fazla ölümün önlenebilir çevresel nedenlerden kaynaklandığını tahmin ediyor. Buna insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük sağlık tehdidi olan iklim krizi de dâhildir. İklim krizi aynı zamanda bir sağlık krizidir.
Siyasi, sosyal ve ticari kararlarımız iklim ve sağlık krizini tetikliyor. İnsanların yüzde 90’ından fazlası fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan sağlıksız hava soluyor. Küresel ısınma, sivrisineklerin hastalıkları her zamankinden daha fazla ve daha hızlı yaydığını gösteriyor. Aşırı hava olayları, arazi bozulumu ve su kıtlığı insanları yerinden ediyor ve sağlıklarını etkiliyor. Kirlilik ve plastikler en derin okyanuslarımızın dibinde, en yüksek dağlarda dahi artık görünebiliyor ve maalesef besin zincirimize girmeyi başarıyor. Aşırı işlenmiş, sağlıksız yiyecek ve içecek üreten sistemler, bir obezite dalgasını tetikliyor, kanser ve kalp hastalıklarını artırırken, sera gazı emisyonlarının üçte birini oluşturuyor.
Dünya Sağlık Günü Neden Önemlidir?
Dünya Sağlık Günü, DSÖ’nün sekiz resmi küresel sağlık kampanyasından biridir ve küresel ölçekte eyleme ilham veriyor. Gün, farkındalık faaliyetlerini ve medya raporlarını teşvik ediyor.
Her yıl farklı bir tema ile kutlanan Dünya Sağlık Günü, her zaman küresel olarak yeni sağlık verilerini öğrenmemizi sağlıyor. DSÖ, her yılın konusunu mevcut acil bir sağlık sorununa göre belirliyor ve bu haftayı konuyla ilgili konferanslara ve etkinliklere ayırıyor.
Dünya Sağlık Günü, insanların genel sağlık ve esenliği konusunda farkındalık oluşturmayı amaçlıyor. Uluslararası toplumu etkileyen önemli halk sağlığı sorunlarına dikkat çekmek için küresel bir fırsat sunuyor. Küresel anlamda bizi bir araya getiriyor ve hastalıklarla ilişkili mevcut durumu azaltmaya yardımcı oluyor. Ayrıca daha fazla insanın destek ve tedavi aramasına yol açıyor.
Sağlık, her zaman, her yerde, her ne olursa olsun haktır
Uzm. Dr. Serdar Kalkan
