Mardin’in bereketli topraklarında salatalık hasat sezonu başladı. Verimli tarlalarıyla ünlü Mardin Ovası’nda bu yıl salatalık üretiminde gözle görülür bir artış yaşanıyor. Ancak, üreticiler artan maliyetler ve düşük satış fiyatları nedeniyle kazanç elde edemiyor. Serada kilogramı 8 liraya satılan salatalık, pazar tezgahlarına ulaştığında 25 lirayı buluyor. Aradaki bu büyük fiyat farkı, hem çiftçiyi hem de tüketiciyi mağdur ederken, tarım sektöründeki yapısal sorunları bir kez daha gündeme getiriyor.
TARLADA 8 LİRA PAZARDA 25 LİRA
Mardin Ovası, uygun iklim koşulları ve verimli topraklarıyla Türkiye’nin önemli tarım merkezlerinden biri. Bu yıl salatalık üretiminde verim artışı çiftçileri sevindirse de, kazançlarının maliyetleri karşılamaması moralleri bozuyor. Kızıltepeli salatalık üreticisi İbrahim Kurşun, “Bu yıl hava şartları iyiydi, verim de iyiydi. Ama mazot, gübre, tohum ve işçilik maliyetleri o kadar arttı ki, 8 liraya sattığımız salatalıkla geçinemiyoruz. Üstüne bir de aracıların aldığı pay eklenince, biz emeğimizin karşılığını alamıyoruz” diyor.
Bölgedeki diğer üreticiler de benzer şikayetlerde bulunuyor. Girdi maliyetlerinin son bir yılda %50’den fazla artması, çiftçilerin kar marjını iyice daraltmış durumda. Bir başka üretici, Yusuf Kurşun, “Sabah saat 5 gibi kalkıyoruz. binbir emekle salatalık üretiyoruz. Tohumdan sulamaya, işçilikten nakliyeye her şey ateş pahası. Biz 8 liraya satıyoruz, ama pazarda 25 lira. Bu fark nereye gidiyor, kimse bilmiyor,” diyerek serzenişte bulunuyor.
Aracılar ve Nakliye: Fiyat Farkının Sebebi
Salatalığın seradan pazar tezgahına uzanan yolculuğunda fiyatın üçe katlanması, tarım sektöründeki aracı zincirinin ve lojistik maliyetlerinin ne denli etkili olduğunu gösteriyor. Uzmanlar, Türkiye’de tarım ürünlerinin pazarlama sürecinde çok sayıda aracı bulunmasının fiyatları şişirdiğini belirtiyor. Mardin’den toplanan salatalıklar, önce toptancı hallerine, oradan da perakende pazarlarına ulaşıyor. Her aşamada eklenen komisyonlar, nakliye masrafları ve vergiler, ürünün nihai fiyatını katlıyor.
Tüketici de Şikayetçi
Mardin’in pazarlarında salatalığın kilosu ürünün çeşitliliğine göre 15 liradan başlıyor 20-25 lira arasında satılıyor. Bu fiyat, tüketicilerin de tepkisini çekiyor. bazı vatandaşlar “Salatalık, yazın en temel gıdalarından biri. Ama bu fiyatlarla salata almak bile lüks oldu” diyor.
Tüketiciler, hem kaliteli ürün almak hem de uygun fiyatlarla alışveriş yapmak istediklerini ifade ediyor.
Çözüm Önerileri
Uzmanlar, tarım sektöründeki bu yapısal sorunların çözümü için birkaç temel öneri sunuyor:
Kooperatifleşme: Üreticilerin kooperatifler aracılığıyla ürünlerini doğrudan tüketiciye ulaştırması, aracı sayısını azaltabilir.
Lojistik Destek: Nakliye ve depolama maliyetlerini düşürmek için devlet destekli lojistik ağlar kurulabilir.
Fiyat Denetimi: Toptancı hallerinde ve pazarlarda fiyatların daha şeffaf bir şekilde belirlenmesi için denetimler artırılabilir.
Girdi Maliyetlerinin Düşürülmesi: Gübre, tohum ve mazot gibi temel girdilere sağlanan sübvansiyonlar, üreticinin maliyet yükünü hafifletebilir.
Mardin Ovası’nın Potansiyeli
Mardin Ovası, sadece salatalık değil, buğdaydan mercimeğe, domatesten biber ve patlıcana kadar geniş bir ürün yelpazesine ev sahipliği yapıyor. Bölgenin tarımsal potansiyeli, hem yerel hem de ulusal pazarlar için büyük bir fırsat sunuyor. Ancak, bu potansiyelin tam anlamıyla değerlendirilebilmesi için tarım politikalarının çiftçi odaklı bir yaklaşımla yeniden şekillendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
