Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı ve Uyku Kliniği Sorumlusu Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, led ışıklar, "hava aydınlık ve güneş var" algısı oluşturduğu için uykudan önce telefon, televizyon ve bilgisayara bakılmasının uykuyu engellediğini belirterek, "Uyumadan en az 1 saat önce 'led diyetine' girilmesini öneriyoruz." dedi.
Akkoyunlu, ideal uyku süresi ve led ışıkların uyku üzerindeki etkilerine ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaş ilerledikçe uyku ihtiyacının azalmadığına dikkati çekti.
Erişkinler için 23.00'te uyuyup, 07.00'de uyanmanın ideal uykuyu sağlayacağını vurgulayan Prof. Dr. Akkoyunlu, çocuklarda ise hormonal dengenin sağlanması ve büyüme hormonunun yeterince salgılanması için bu sürenin daha uzun olması gerektiğini söyledi.
Yenidoğan ve bebeklerin 23 saat, ergenliğe yakın çocukların 9-10 saat uyumasının ideal uyku süresini sağlayacağını dile getiren Akkoyunlu, ergenlik çağındakilerde ise durumun daha farklı olduğuna işaret etti.
Akkoyunlu, ergenlerde ani hormonal patlamalar gerçekleştiği için vücudun bunu karşılayacak dengeyi bulamadığını, o nedenle uykuya dalma süresinin de geç olduğunu anlattı.
Ergenlik çağında, ideal uyku için gece 24.00-01.00 ile sabah 08.30-09.00 arasının yeterli olacağını belirten Akkoyunlu, "Bunu anne-babalar çok fazla tecrübe edemezler. 'Herkes saat 23.00'te yatıyor, sen de o saatte yatacaksın.' diyebilirler. Çocuk yatağa girer ama döner, durur. O nedenle onları biraz daha tolere etmek lazım." dedi.
Led ekranlar hem gözü hem melatonin hormonunu kandırıyor
Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, uykuyu getirecek en önemli mekanizmalardan birinin melatonin salgılanması, diğerinin de gözdeki algıların "Artık uyu" şeklinde verdiği elektriksel sinyaller olduğunu kaydetti.
Bu ikisinin de çalıştığı durumun güneş ışığı olduğundan bahseden Akkoyunlu, bununla ilgili örnekler vererek, şöyle konuştu:
"Akşam ateş yakıp etrafında oturursunuz, o esnada uykunuz gelir çünkü güneş ışığı ortalıkta yoktur. Evde lambaları yakarsınız, kitap okursunuz, uykunuz gelir. Ancak telefonla ilgilenirseniz, televizyonu açarsanız, bilgisayara bakarsanız uykunuz gelmez. Led ekranlar güneş ışığının dalga boylarını taklit eden bir ışık yapısıdır. Hem gözümüzü hem de melatonin hormonunu kandırır, 'Hava aydınlık, güneş var' algısı oluşturur. Buna bağlı olarak, hem uykunuz gelmez hem de melatonin hormonu salgılanmaz."
Akkoyunlu, özellikle son yıllarda, ledlerin de yaygınlaşmasıyla uyku problemlerinin arttığını belirterek, "Uyumadan en az 1 saat önce led diyetine girilmesini öneriyoruz. Yatmadan önce telefona, bilgisayara bakılmamalı, televizyon izlenmemeli. Mümkünse yatak odasında led lambası da kullanılmamalı, floresan veya analog lambalar olabilir. Bunlara dikkat edilirse uyku daha erken gelir, daha mutlu ve huzurlu uyunur." önerisinde bulundu.
"Çocuklarınızı zamanında yatırın ve uyandırın"
Prof. Dr. Akkoyunlu, ergenlik çağından önceki yaş grubunda, led lambalarının kullanılmasının da ciddi derecede uykuyu bozduğuna dikkati çekti.
Günümüzde uyku süresinde azalma yaşandığını, bunun da sağlığı olumsuz etkilediğini, hastalık ve ölüm riskini artırdığını aktaran Akkoyunlu, "Erişkinlerin büyük kısmında uyku problemi var. Dünyadaki toplumlarda artan huzursuzluğun bir kısmı bundan kaynaklı olabilir. Eğer çocuklar da uyumadan önce telefonla ilgileniyorlarsa, uykuya televizyon karşısında dalıyorlarsa uyku sorununu onlarda da görüyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Akkoyunlu, özellikle tatil dönemlerinde, sabah erken kalkma kaygısı da olmadığını, çocukların bu süreçte genellikle televizyon ve telefon kullanımıyla ödüllendirildiğini belirterek, şöyle konuştu:
"Bir aydan uzun süre gece geç yatmak ve sabah erken kalkmak sirkadiyen ritmi bozuyor. Bunu geri çevirmek özellikle okul döneminde çok zor oluyor. Çocuğun hem algılamasında bozukluk yaşanıyor hem de agresyon daha fazla oluyor ve sınıf içerisinde iletişimi bozuluyor. O nedenle çocuklar için tatil dönemlerinde tedirgin oluyoruz. Ailelere, 'Çocuklarınızı zamanında yatırın ve uyandırın' önerisi veriyoruz. Erişkinler de 'Uykusuz kalsak da bir şey olmaz.' diyorlar, ancak onlara çocuklarına iyi örnek olmaları gerektiğini söylüyor, bu nedenle uyumadan önce televizyon izlememelerini tavsiye ediyoruz."
Egzersiz uykunun kalitesini artırıyor
Modernizm ve getirilerinin, uykunun kalitesi ile zamanını bozduğunu ve süresini azalttığını vurgulayan Akkoyunlu, "Bu nedenle, günümüz insanının en büyük sağlık problemlerinden biri uykunun normal zamandan daha geç ve süresinin daha düşük olmasıdır." ifadelerini kullandı.
Sağlıklı bir uyku için led diyetinin yanı sıra egzersizin de önemli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Akkoyunlu, fazla enerji harcandığında vücudun "Dinlen" uyarısı vereceğini, gün içinde özellikle 18.00-19.00 ya da 20.00 saatlerinde orta seviyede bir egzersiz önerdiklerini dile getirdi.
Akkoyunlu, yatmadan önce sıcak bir duş almanın da uyku kalitesini artıracağını sözlerine ekledi. Anadolu Ajansı